Het is ons allemaal al wel eens overkomen. Er wekenlang naar uitgekeken en naartoe gewerkt en dan is het zover: die welverdiende en oh zo nodige vakantie kan eindelijk beginnen. Maar he, wat heb ik plots toch veel hoofdpijn of voel ik me ineens wat grieperig? Die eerst vakantiedagen lopen niet zoals gepland: een paar dagen ziek in bed.

Dat is niet hoe jij je die kostbare vakantiedagen had voorgesteld. Zijn deze dagen écht kwijt of kan je de verloren vakantiedagen ingevolge ziekte achteraf nog inhalen?

De eerste schorsing primeert

De wat meer ervaren HR professional grijpt hierbij al snel naar een goed gekende vuistregel: “de eerste schorsing primeert“.

Deze stelling regelt de zogenoemde “samenloop van afwezigheden“: welke afwezigheid moet je boeken wanneer de werknemer zich eigenlijk op 2 rechten op afwezigheid kan beroepen. In veel gevallen kan je dan terugvallen op deze “de eerste schorsing primeert regel”, maar soms bepaalt de wet zelf welke afwezigheid primeert en dit los van de chronologie waarop de afwezigheden zich voordoen.

Ook zijn er situaties waar de wet zelf de samenloop uitsluit. Bv. door in geval van klein verlet te bepalen dat de werknemer enkel recht heeft op afwezigheid als hij normaal op die dag gewerkt zou hebben. Moet je tijdens je vakantieperiode naar de begrafenis van een naast familielid, dan kan je je hiervoor niet beroepen op klein verlet. Ingevolge de vakantie ging je zonder die begrafenis evenmin gewerkt hebben die dag, waardoor deze dag gewoon een vakantiedag blijft en er geen recht is op klein verlet.

Wat als ziekte samenvalt met vakantie?

Word je ziek voor aanvang van je vakantie, dan geldt ook vandaag nog de vuistregel: de eerste schorsing primeert.  De afwezigheid wordt geboekt als ziektedagen ook voor de dagen waarop de werknemer normaal gezien vakantie ging nemen.

Anders is het wanneer je vakantie al een aanvang heeft genomen en je ziek wordt tijdens die vakantie. Tot en met 2023 gold in dat geval: de eert schorsing primeert en dus bleven deze dagen ziekte, te verwerken als vakantiedagen. Heel jammer voor de werknemer.

Al in 2012 oordeelde het Hof van Justitie in een Spaans dossier dat het niet correct was dat een werknemer die ziek werd tijdens zijn vakantie deze verloren vakantiedagen achteraf niet kon recupereren. Europa garandeert een recht op 4 weken betaalde vakantie en ziekterust is geen vakantierust. In België duurde het uiteindelijk tot eind 2023 om de wetgeving aan te passen.

Vanaf 2024 bepaalt de wet dat in geval van samenloop ziekte en vakantie, waarbij de ziekte intreedt nadat de vakantie is begonnen, de werknemer het recht heeft om zich te beroepen op ziekte waardoor de verloren vakantiedagen niet van de teller vakantiedagen gaan. De werknemer die van dit recht gebruik wil maken moet:

1) Een medisch getuigschrift bezorgen

2) Zijn verblijfadres melden (als anders dan gekend verblijf) zodat de werkgever eventueel een controledokter kan langssturen.

Aangezien buitenlandse dokters niet vertrouwd zijn met ons systeem van doktersbriefjes, werd voorzien in een modelattest. Dit werd op de valreep gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad van 29 december 2023. Het gebruik van dit modelattest is facultatief. De werkgever kan het gebruik ervan niet opleggen en de werknemer kan ook een andere vorm van medisch getuigschrift bezorgen. Dit is geldig wanneer het de verplichte vermeldingen bevat.

Dit modelattest werd gepubliceerd in 4 talen: Nederlands, Frans, Duits en Engels. Het Engels is nochtans geen officiële landstaal in België. Dat hoeft ook niet want de Taalwetgeving is niet van toepassing op het medisch attest. Ook dat is een van die misverstanden dat we in een andere fact check verduidelijken.

En wat met het gewaarborgd loon tijdens deze ziektedagen?

De gewone regels blijven van toepassing. Om recht te hebben op gewaarborgd loon, moet de werknemer de werkgever onmiddellijk verwittigen en een medisch attest bezorgen. Tot slot mag de werknemer zich niet onttrekken aan een eventuele controle door een door de werkgever gemandateerde controledokter. Als een van deze 3 verplichtingen niet zijn gerespecteerd, dan mag je als werkgever weigeren gewaarborgd loon te betalen. Het is perfect mogelijk dat je in de payroll de dagen verwerkt als ziektedagen omdat de voorwaarden om vakantie om te boeken naar ziekte werden gerespecteerd (medisch attest bezorgd en verblijfadres meegedeeld), maar toch geen gewaarborgd loon bij ziekte moet betalen omdat de voorwaarden hiervoor niet werden gerespecteerd (onmiddellijk verwittigen, medisch attest, controle toelaten). 

Meer weten over de afwezigheden? Zowel in onze opleiding over ziekte als in onze opleiding over jaarlijkse vakantie komt deze belangrijke nieuwigheid aan bod.